Olly-Schwarz-Schule in Wenen

Interactie tussen volumes en voegen voor een schoolgebouw in Viertel Zwei

Gelegen in een opvallende buurt naast het Grüner Prater-park, het Ernst-Happel-Stadion en de historische drafrenbaan van Krieau, blijft het stedelijke ontwikkelingsproject Viertel Zwei in de Weense wijk Leopoldstadt groeien. Uiteindelijk zullen tot 15.000 mensen in deze nieuwe wijk wonen en werken, wat tegelijkertijd de behoefte aan onderwijsinfrastructuur verhoogt. In 2021 gaf architect Martin Kohlbauer de wijk al een markante uitstraling met het woon- en kantoorgebouw “Korso”. Het nieuwe schoolgebouw zet die architecturale vormentaal verder en vormt samen een verfijnd geheel. Houten dwarsregels, uitgesproken voegen en raamstroken bepalen het levendige gevelbeeld van de lagere school. Slanke profielen en brandwerende elementen van Forster Profile Systems creëren daarbij een scherp contrast op de gevels én in het interieur.

De Olly-Schwarz-Schule genoemd naar een pedagoge en voorvechter van vrouwenrechten uit de 20ste eeuw, staat op een perceel van ongeveer 1.000 m² aan de Josefine-Lauterbach-Platz 1. Door deze uitzonderlijk beperkte oppervlakte voor een schoolgebouw was een hoger gebouw nodig, vergelijkbaar in schaal met het naastgelegen wooncomplex. De dagschool telt tot zes bouwlagen, goed voor 17 clusterklassen en ongeveer 400 leerlingen. Daarnaast is er een open ruimte van 2.300 m² ten westen van het “Korso” die gedeeld wordt met de naburige school “Volksschule in der Krieau”. In een autovrije wijk met veel groen en een grote waterpartij krijgen de kinderen toegang tot een uitgestrekte en gevarieerde buitenomgeving.

thermfix vario Vliesgevels, fuego light Ramen, presto 50 Deuren and unico Deuren - Olly-Schwarz-Schule in Wenen located in Wien, Oostenrijk

Forster-profielen langs de verzonken entree en tussenverdiepingen.

Uitzonderlijke stedelijke gebouwen

Architect Martin Kohlbauer uit Wenen won in 2016 de architectuurwedstrijd voor zowel het ontwerp van het “Korso” als van het schoolgebouw. De gebouwen delen verschillende ontwerpprincipes, zoals hun stedelijke rol, fijn gedetailleerde gevels en de zorgvuldige integratie van beschermde historische gebouwen. Zo grenst de Olly-Schwarz-Schule aan de zuidwestkant aan het “Zuckerlhaus”, het historische hoofdgebouw van de oude stallen dat bewaard bleef. Aan dezelfde zijde van de school bevindt zich de volledig beglaasde hoofdtoegang, die sterk terugligt en wordt gekenmerkt door hoge, slanke kolommen en een overkragende structuur.

Mullion-transom constructies met forster thermfix vario en bijpassende deurprofielen met forster unico.

Spelen met voegen

Net zoals bij het naastgelegen gebouw spelen contrasten en geometrische vormen een centrale rol in het ontwerp van de school. Licht uitspringende houten dwarsregels wisselen af met donkere tussenverdiepingen, waardoor het lijkt alsof het aantal bouwlagen is gehalveerd. Terwijl het “Korso” om brandtechnische redenen werd afgewerkt met keramische elementen in vergelijkbare kleuren, zijn de langgerekte verdiepingen van de school bekleed met gepatineerd lariks.

De 22 meter hoge Olly-Schwarz-Schule telt vijf bouwlagen plus een dakverdieping en twee ondergrondse niveaus. Hoogteverschillen worden opgevangen door trappen en slanke kolommen in verschillende lengtes onder de uitkragende delen van het gebouw — een duidelijke verwijzing naar de zustergebouwen. Opvallend is dat niet alleen de horizontale voegen sterk worden benadrukt: diepe verticale insnijdingen en variërende uitkragingen versterken het beeld van gestapelde volumes.

Vloer-tot-plafondbeglazing in de trappenhal met forster presto.

Slanke profielen met bouwfysische meerwaarde

Aan de noordzijde, gericht op de U2-metrolijn, zijn de terugliggende verdiepingen vormgegeven in montants-regelsysteem. forster thermfix vario El90 gevelprofielen in antraciet vormen een homogeen vlak met de geïntegreerde ramen en creëren zo het gewenste contrast met het hout. Binnen één uniforme gevel konden elementen met én zonder brandwerende eisen worden gecombineerd. De poedergecoate stalen elementen, met zowel transparante als opake vullingen, worden gekenmerkt door uiterst slanke aanzichtbreedtes. De forster unico portalen die op verschillende plaatsen toegang bieden tot buitenruimtes, zoals terrassen en de inkomzone die sluiten perfect aan bij de thermische en esthetische vereisten.

Slanke, gecontoureerde glaselementen binnen

Binnen vormen donkere, subtiel geprofileerde deuren en beglazing de voortzetting van het contrastrijke ontwerp. Doorheen het gebouw zijn ongeveer 40 forster fuego light brandwerende portalen in El30 en El90 terug te vinden. In het trappenhuis wordt hoge beglazing aaneengeschakeld tot een soort binnengevel die licht brengt in de helder ontworpen ruimtes. Voor ruimtes zonder bijzondere thermische vereisten werden vlakke forster presto elementen gebruikt. Volgens architect Martin Kohlbauer werd de keuze van de profielen zowel binnen als buiten bepaald door hun proporties, verfijning en detaillering.

Een bijzondere troef van Viertel Zwei is de innovatieve energieoplossing voor de wijk. Hernieuwbare bronnen zoals geothermie, grondwater, afvalwater, restwarmte en zonne-energie vormen samen een zogenaamd ‘anergienetwerk’. Dit dekt ongeveer 85% van de verwarmings- en koelingsbehoefte van de wijk en werkt volledig emissievrij. Dankzij de flexibele skeletstructuur is de basisschool bovendien voorbereid op mogelijke functiewijzigingen. Zo is de Olly-Schwarz-Schule een modern gebouw dat letterlijk en figuurlijk opvalt, zowel technisch als qua design.